در حالی كه عراق می کوشید تا با ادامه عملیات های خود نقاط دیگری را تصرف کند.ادامه چنین وضعیتی می توانست عواقب وخیمی را هم از بُعد نظامی و هم از بُعد یبرای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته باشد . بر همین اساس، برای مقابله با حرکتجدید عراق انجام عملیات برای آزاد سازی شهر مهران و ارتفاعات آن مورد تاکید قرارگرفت.
این استراتژی بعد از بازپس گیری منطقه والفجر 9 (منطقه چوارتا) که از تاریخ 16/12/64 شروع شد، در تاریخ 27/2/65، با آزاد سازی مهران به اوج خودرسید و با ضربه سختی که دشمن در جریان این آزاد سازی متحمل شد، پایان یافت.
از هنگام شروع تهاجم جدید ارتش عراق، وحدت و هم دلی نیروهای رزمنده ایرانی بهشکل زیبایی جلوه گر شد و برادران ارتشی، سپاهی و بسیج مردمی پا به پای هم در مقابلتهاجم دشمن به مقاومتی دلیرانه دست زدند.
حمله عراق به مهران
ارتش عراق، ساعت یک بامداد 27/2/65، در منطقه مهران دست بهتهاجم زد و شهر و حومه آن و برخی از ارتفاعات منطقه را تصرف کرد. دراین زمان واحدهای ارتشی، مرکب از 6 گردان پیاده و2 گردان زرهی، مسئولیت خطوط پدافندی را در این منطقه به عهده داشت ونیروهای سپاه نیز ، پشتیبانی از این منطقه را به طور کامل بر عهده نگرفته بود.
اهداف عملیات
باز پس گیری شهر مهران و سلسله ارتفاعات قلاویزان و دستیابیبه مرز و تامین کل منطقه.
منطقه عملیات
منطقه عملیاتی از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال بهارتفاعات نمه کلان کوچک، از غرب به امتدادغربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران آباد، و از شرق به جاده مهران – دهلران منتهی می شد.
پس از اشغال مهران، استحکامات و موانع متعددی توسط دشمنایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام –مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته ای وجود داشت. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران – مهران) به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگرهای کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.
استعداد دشمن
منطقه مورد نظر برای عملیات، تحت مسئولیت لشکر 17 زرهی ازسپاه دوم عراق بود. حفظ پدافندی این لشکر از رودخانه کنجاپنجم به سمت میان کوهامتداد می یافت. علاوه بر یگان های سازمانی این لشکر (تیپ های 70 زرهی، 59زرهی و 705 پیاده) یگان های زیر نیز تحت امر آن بودند:
تیپ های 433 ، 417 و 425 پیاده.
تیپ 1 کماندویی و گردان کماندو لشکر 40 پیاده.
با شروع عملیات، یگان های زیر نیز وارد منطقه شدند:
تیپ 1 مکانیزه، 4 و 5 پیاده، 3 نیروی مخصوص، 2 و 10 زرهی ازگارد ریاست جمهوری.
تیپ های 71، 72 و 3 پیاده از لشکر 35 پیاده.
تیپ های 501، 113، 95، 1 و 108 پیاده.
تیپ 24 مکانیزه.
تیپ های 2، 3 و 5 کماندو، گردان کماندویی لشکر 20 پیاده وگردان کماندویی لشکر 2 پیاده.
تیپ 65 نیروی مخصوص.
گردان های 763، 110، 15، 766، 217، 238، 53، 247 و 489توپخانه.
قوای خودی
قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:
لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با 7 گردان پیاده + گردان تانک.
لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع) با 3 گردان پیاده + 1 گروهانتانک.
لشکر 5 نصر با 3 گردان پیاده.
لشکر 25 کربلا با 4 گردان پیاده + 1 گردان تانک.
لشکر 10 سید الشهدا (ع) با 3 گردان پیاده.
لشکر 41 ثارالله (ع) با 4 گردان پیاده + گردان تانک.
تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با 2 گردان پیاده.
تیپ مستقل 15 امام حسن (ع) با 5 گردان پیاده.
تیپ مستقل 662 بیت المقدس با 2 گردان پیاده .
گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار با 1 گروهان تانک.
گردان توپخانه سپاه + 4 گردان توپخانه ارتش.
طرح عملیات
تلاش اصلی بر انجام عملیات از محور ارتفاعات قلاویزان و یالهای آن تا رودخانه گاوی در نظر گرفته شد. برهمین اساس، عملیات در سه مرحله به ترتیب زیر طراحی گردید:
مرحله اول؛ تامین ارتفاعات قلاویزان ایران تا روستای امامزاده سید حسن.
مرحله دوم؛ تامین ارتفاعات جبل حمرین تا شیار مگ سوخته و درامتداد آن، تامین روستاهای بهین، بهروزان و هرمزآباد
مرحله سوم؛ تصرف خاکریز عملیات والفجر 3، که روستای فرخ آباد تا زیر ارتفاعات 223 قلاویزان داشت ودر نتیجه مهران در این مرحله تامین گردید.
شرح عملیات
مرحله اول عملیات در ساعت 22:30 روز 9/4/1365 با رمز یا اباالفضل العباس، ادرکنی آغاز شد و نیروهای خودی در اغلب محورها خطوطدشمن را شکسته و تا قبل از روشنایی صبح ضمن انهدامبیش از 10 گردان پیاده عراق، اهداف مرحله اول و قسمتی از مرحله دومعملیات را به تصرف درآوردند.
ساعاتی بعد، دشمن با به کارگیری نیروهای احتیاط خود به محورامامزاده سید حسن پاتک کرد که با مقابله قوای خودی خنثی شد. سپس، یگانهای خودی با مشاهده از هم گسیختگی نیروهای دشمن، عملیاترا – طی روز اول – بدون وقفه ادامه دادند.
در شب دوم، کلیه یگان های عمل کننده ضمن پیشروی در باقیمانده محدوده مرحله دوم عملیات، تا قبل ازروشنایی صبح، خط سراسری – از هرمزآباد تا شیار مگ سوخته – را کاملا تامین کرده و مقداری از محدوده مرحله سوم عملیات را نیز تامین کردند.
از آغاز روز دوم (11/4/1365) عملیات در کلیه محورها ادامهیافت و نیروهای رزمنده ضمن به اسارت درآوردن تعدادی از نیروهایدشمن، به باغ کشاورزی وارد شدند و سپس در حدودساعت 12 این روز نیز شهر مهران آزاد شد.
ساعت 6 صبح روز سوم، دو تیپ گارد ریاست جمهوری به ارتفاع210 پاتک کرد، پس از یک درگیری سخت ارتفاعمذکور را تصرف کرد. به همین خاطر، نیروهای خودی مستقر در این منطقه حدود 200 متر عقب آمدند.
در ادامه عملیات، رزمندگان از محورهای قلعه کهنه و فرخ آبادبه طرف تپه های غلامی و پاسگاه دراجی حرکت کرده ضمن پاکسازی کاملمنطقه، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را به اسارتدرآوردند.
در جریان مرحله چهارم عملیات، که از ساعت 24 روز 12/4/1365آغاز شد، با ورود قوای خودی به روستای فیروز آباد، دشمن عقب نشینیکرد. سپس، خاکریزی از فیروزآباد تا یال هایارتفاعات قلاویزان احداث کردند. درگیری، همچنان در اطراف ارتفاعات 223 ادامه داشت و دشمن، فشاری قابل ملاحظه در نقاط مختلف وارد کرده، تنها ارتفاعات فوق را در تصرف خود نگه داشته بود. حدود ساعت 7 صبح روز چهارم (13/4/1365)پاتک شدید دشمن روی ارتفاعات قلعه آویزان – به منظور تصرف قله 200 – شروع شد؛ لیکن بامقاومت و حملات پی در پی قوای خودی، این پاتک شکست خورد.
در روز پنجم، ارتفاع 210 مجددا به تصرف نیروی خودی درآمد ودر سحرگاه روز ششم نیز رزمندگان در مرحلهپنجم عملیات با حمله به ارتفاع 223، ضمن تامین اهداف تعیین شده،قرارگاه تاکتیکی لشکر 17 زرهی عراق را به تصرف درآوردند.
در تاریخ /4/1365، علاوه بر تصرف باقی مانده یال های غربیارتفاع 223، قرارگاه تاکتیکی تیپ 24 مکانیزه عراق منهدم وفرمانده آن به همراه تعدادی دیگر اسیر شد.
ارزیابی عملیات کربلای 1
عملیات موفق کربلای یک، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرکعراق و نیز نقطه شروع امیدوار کننده ای برای نیروهای خودی جهت انجامعملیات محدود ایذایی.
منفعل کردن ت تهاجمی عراق، هدف عمده ای بود که نیروهابه خوبی توانستند به آن دست یابند.
سرعت عمل، اعتقاد یگان ها، حفاظت عملیات، فریب دشمن، تناسبنیروها با طرح عملیات، انجام کارهای مهندسی لازم و . از جملهعوامل بارز و موثر در این عملیات بود.
نتایج عملیات
طی این عملیات، منطقه ای به وسعت 175 کیلومتر مربع از خاکایران و نیز عراق شامل شهر مهران و روستاهای اطراف آن، جاده دهلران –مهران – ایران ، ارتفاعات حساس و سرکوب قلاویزان وحمرین و نیز دو پاسگاه مرزی آزاد شد. هم چنین عقبه های دشمن از جمله شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیر قوای خودی قرار گرفت .
در این عملیات، 1210 نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند.
سایت ساجد
گرامیباد یاد شاعره انقلاب ودفاع مقدس مرحوم سپیده كاشانی
وامــــــــــــا خطـــــاب بـــــــــه شمــــــــــا....
18 آذرماه؛ سالروز معرفی عراق به عنوان آغازگر جنگ از سوی سازمان ملل
گردان ,عملیات ,پیاده ,های ,ارتفاعات ,لشکر ,گردان پیاده ,ارتفاعات قلاویزان ,پیاده تیپ ,در این ,یگان های ,گردان پیاده گردان ,گارد ریاست جمهوری
درباره این سایت